‘We brengen jeugdhulp de school in’

Aan het woord zijn Annette Giling, directeur-bestuurder bij het samenwerkingsverband en beleidsmedewerker Linda de Winter. Namens de gemeente Haarlemmermeer sluit beleidsadviseur Passend Onderwijs Dorothé Kappenburg aan. “Ik vind dat de verbinding tussen onderwijs en jeugdhulp beter kan. Daar wil ik vanuit de gemeente aan bijdragen.” 

Wat zijn onderwijs-zorgarrangementen? 

“Een voorbeeld van een onderwijs zorgarrangement vind je op de van Voorthuijsenschool. Dit is een speciaal onderwijs school voor kinderen met een lichte tot matige verstandige beperking. Er zitten kinderen op de school die behoefte hebben aan een onderwijs aanbod maar waarvoor de groep op de school nog te groot is met een te zwaar onderwijsprogramma. Het alternatief is dat deze kinderen een jeugdhulpaanbod krijgen op een kinderdagcentrum. Vanuit een nauwe samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulp worden voor de kinderen onderwijs-zorg arrangementen ontwikkeld. We zijn aan de slag om twee groepen vorm te geven waarbij een medewerker vanuit de jeugdhulp samen met de leerkracht van de school een passende leeromgeving creëert voor de kinderen.”

Een onderwijs-zorgarrangement is een specifiek arrangement, speciaal voor kinderen die op school meer zorg nodig hebben. Soms is het gericht op een groep leerlingen, soms op een individuele leerling. Annette Giling: “Het bieden van passend onderwijs is onze wettelijke opdracht. Wij hebben het mandaat van tien schoolbesturen om passend onderwijs uit te voeren. Het geld komt van het Rijk en dat verdelen we over de schoolbesturen. Hiermee kunnen de scholen extra ondersteuning bieden aan leerlingen die dat nodig hebben. Maar het gaat niet alleen over geld. De onderwijs-ondersteuningbehoeften van de leerling zijn leidend. We kijken altijd naar de meest passende en kansrijke plek voor de leerling. Het is daarbij de bedoeling dat niet alleen het kind handvatten krijgt. Ook dat de omgeving aangepast wordt, zodat die beter wordt voor het kind. De ouders zijn hierbij belangrijk, maar ook de zorg. De signalering vindt plaats op school. Soms lukt het toch niet om de leerling de ondersteuning te bieden die nodig is voor een goede ontwikkeling, dan kan het samenwerkingsverband bekostiging voor een plek in het gespecialiseerd onderwijs toewijzen.” 

Gemeentelijke verantwoordelijkheid 

Dorothé Kappenburg legt uit: “Jeugdhulp is een gemeentelijke verantwoordelijkheid. We hebben contracten met aanbieders die jeugdhulp bieden. Als kinderen op school behoefte hebben aan jeugdhulp, stuurden we de kinderen naar de locatie van de aanbieder. Nu brengen we de jeugdhulp in de school, zodat de zorg dichter bij het kind is. Er is soms een lange wachtlijst voor de jeugdhulp. Daardoor blijven kinderen langer in het schoolsysteem, terwijl dat op dat moment niet de juiste plek is voor het kind. Die samenwerking moet beter.” Linda de Winter vult aan: “De kinderen in de onderwijs-zorgarrangementen hebben de nabijheid van een volwassene nodig. Ogen en handen om waar nodig de kinderen te helpen, door ze bijvoorbeeld even uit de klas te halen om te ontprikkelen. Naast onderwijs zijn er pedagogisch medewerkers die de kinderen begeleiden.”

Inclusie 

Het onderwijs heeft de opdracht gekregen om toe te werken naar incuslief onderwijs in 2035. Annette Giling: “inclusief onderwijs kan niet zonder een inclusieve maatschappij. We willen leerlingen zo dichtbij huis als mogelijk een onderwijsplek bieden. Niet het kind uit de scholen halen als er extra ondersteuning nodig is, maar extra inzet de school in brengen. Het is een grote, pittige opdracht voor zowel onderwijs, gemeente en jeugdhulp. Dus overleg is belangrijk. Je moet elkaar weten te vinden. Bijvoorbeeld het vinden van een leerkracht of een jeugdhulp medewerker.”

Van Voorthuijsenschool 

Een van de onderwijs-zorgarrangementen is ontstaan toen de Van Voorthuijsenschool aan de bel trok. Linda de Winter: “De school liep tegen complexe vragen aan. Ze zagen dat alleen het onderwijs niet toereikend was. Hun doel was de kinderen op school te houden en niet los te laten. Deze vraag kwam terecht bij de Stuurgroep Kansengelijkheid en Inclusie, waaronder de projectgroep Onderwijs en Jeugd valt. Voor het oplossen van de geconstateerde vragen waren naast de financiële onderwijs middelen ook financiële middelen vanuit de zorg nodig om de context rond de leerlingen te versterken. Zo kwamen we tot een mooie tussenvorm. Het sociaal emotionele aspect heeft ook aandacht nodig. Dat werkt het best in een kleine groep, in een rustig tempo om op die manier de schoolse vaardigheden op te bouwen.”

Succesverhalen 

De start met de Van Voorthuijsenschool is een succesmoment. Dorothé Kappenburg: “Er was geen huisvesting. De mensen van onderwijshuisvesting hebben een lokaal gevonden waar de kinderen konden starten. Het is goed dat we allemaal de urgentie zien.”
Annette Giling noemt JOS, Jeugdhulp Op School, als succesverhaal. “We hebben bij vijf scholen geïnventariseerd waar ze behoefte aan hebben. Daarna keken we vanuit jeugdhulp wat daarop aansloot. Scholen worden gekoppeld aan bevlogen organisaties die de goede medewerkers kunnen leveren om ouders en kinderen op scholen te ondersteunen. De inzet van medewerkers op de scholen wordt langzaam ontwikkeld, we zetten voorzichtige stapjes. Het is een begin. Natuurlijk volgt na een tijdje de evaluatie van de pilot.”